26 Ekim 2023 Perşembe
Yüksek enflasyon paranın değerini yok etti. Dolaşımdaki her 3 banknottan biri 200 liralık oldu. İstanbul’da ortalama bir daire almak için 200 liradan oluşan 27 kilo banknot taşınması gerekiyor. Bloomberg Businessweek Türkiye’nin haberi…
Yüksek enflasyon paranın değerini yok etti. Dolaşımdaki her 3 banknottan biri 200 liralık oldu. İstanbul’da ortalama bir daire almak için 200 liradan oluşan 27 kilo banknot taşınması gerekiyor.
Türkiye’de fiyatlar Ocak 2009 ile Ağustos 2023 arasında TÜİK verisine göre tam yüzde 950 arttı. Başka bir deyişle o tarihte 200 liraya aldığınız bir mal sepetinin aynısını almak için bugün cebinizden çıkması gereken para 2 bin lirayı aşıyor. Türkiye’de bu denli değişimin yaşandığı bir dönemde, normal olmayan bir şekilde sabit kalan ise banknotlar oldu. Ocak 2009’da en büyük banknot 200 lira idi. Hala da öyle. Türkiye’nin yeni fiyat düzeyine uygun banknot ihtiyacı uzun zamandır dile getiriliyor. Ancak son dönemde yeni banknotların çıkışı ihtiyaçtan zorunluluğa dönüştü. Öyle ki artık ev-araba gibi yüklü işlemlerin lira olarak nakitle yapılması pratik olmaktan çıktı. Paranın çuvallarla taşınması eskiden ender görülen bir durumken, artık hayatın normal akışında görülen bir tablo haline geldi. En büyük banknotun en yaygın banknot haline gelmesi de bu durumu hafifletmedi.
En büyük para en yaygın para oldu
200 lira ilk piyasaya çıktığında toplam banknotlar içindeki payı sadece yüzde 3,2’ydi. Eylül itibariyle bu oran yüzde 35’i aştı. Değer olarak bakıldığında ise dolaşımdaki toplam banknotların yüzde 66,4’ünü 200 lira oluşturuyor. 100 lira ile birlikte alındığında bu oran yüzde 93’e yükseliyor. Normal koşullarda bir ekonomide en yüksek ve en düşük değerli banknotların bu düzeyde yaygın olması beklenmez. Ancak Türkiye bu konuda özel bir konumda bulunuyor.
Bir daire = 3,8 kilometre 200 TL
İstanbul’da ortalama bir konut fiyatı Merkez Bankası verilerine göre 4 milyon 750 bin lirayı aşmış durumda. İyi mahallelerde yeni dairelerin fiyatı ortalama fiyatın katlarca üzerinde. Ortalama fiyatı, baz alırsak, bir dairenin el değiştirmesi için en büyük kağıt para olan 200 liradan tam 23 bin 750 adet gerekiyor.
Bu da İstanbul’da standart bir daire almak için peş peşe dizilmiş 3,8 kilometre uzunluğunda 200 liraya ihtiyacınız olduğu anlamına geliyor. Bu paraların ağırlığı ise 27 kilogramı, kapladığı alan 274 metrekareyi buluyor. Aynı durum araç alımlarında da mücevher alımlarında da geçerli.
Evet, her gün ev-araba satın alınmıyor. Ancak özellikle hizmet sektöründe oluşan yeni fiyat seviyeleri günlük hayatta da mevcut banknotlarla Türk lirası kullanımını zorluyor. Örneğin İstanbul’da ortalama bir restoranda iki kişilik bir akşam yemeği rahatlıkla 3-4 bin lirayı buluyor. Nakit kullanmak isteyen birinin sadece restoran hesabı için en az 20 adet kağıt para bulundurma zorunluluğu cüzdanların giderek kalınlaşmasına neden oluyor.
Haberin devamı Bloomberg Businessweek Türkiye’de!
23 Ekim 2023 Pazartesi
Bakır fiyatları, şahin tondaki Merkez Bankaları ve güçlü doların etkisiyle Kasım ayından beri en düşük seviyeye indi.
Bakır fiyatları Kasım’dan beri en düşük seviyeye geriledi.
Londra Metal Borsası’nda fiyatlar yüzde 1,2 düşerek ton başına 7,586 dolardan işlem gördü.
Küresel imalat sektöründe zayıflığa dair endişeler, borçlanma faizlerindeki artış ve azalan harcamaların endüstriyi olumsuz etkilemesi bekleniyor. Bu etkilerin yanı sıra bakır stoklarındaki yükselişin, arzın talebin önüne geçtiğine işaret etmesi, son aylarda fiyatların düşüşünde etkili oldu. Çin’in gayrimenkul sektöründeki gerilim de bakır piyasası için tehdit oluşturuyor.
Makroekonomik düzeyde yükselen faizler ve dolardaki yükseliş, hammadde fiyatlarını çoğu alıcı için daha pahalı getiriyor.
Öte yandan Orta Doğu’daki gerilim fiyatlar üzerinde baskıya neden oluyor.
17 Ekim 2023 Salı
Petrol ABD Başkanı Joe Biden’ın yönetiminin bu hafta İsrail’i ziyaret etmeyi planlamasıyla düştü.
ABD ham petrolü Pazartesi gününü yüzde 1’den fazla düşüşle kapattıktan sonra varil başına 86 dolara düştü. Biden, Hamas- İsrail çatışmasının ardından desteğini göstermek için Çarşamba günü ülkeye gidecek. İsrail aynı zamanda Gazze’ye kara saldırısı planlarını da sürdürüyor.
Ham petrol piyasası, Orta Doğu’da yaşanan ani krizin İsrail ve Gazze’nin ötesine yayılma riskiyle karşı karşıya kalması ve önemli üreticilerden gelen ham petrol akışlarını potansiyel olarak tehlikeye atması endişesiyle gergin durumda. Hamas’ı destekleyen İran, savaşın genişlemesinin “kaçınılmaz aşamaya yaklaştığı” konusunda uyardı. Tahran ayrıca güney Lübnan’daki Hizbullah silahlı grubunu da destekliyor.
Singapur’daki Mizuho Bank Asya ekonomi ve strateji başkanı Vishnu Varathan, “Petrol fiyatlarındaki kısıtlama büyük ölçüde çatışmanın daha geniş alana yayılmamasına bağlı” dedi. Ham petrolün 100 ila 120 dolar arası temel bir durum olmasa da böyle bir yükselişin önemli ve büyüyen bir risk olduğunu söyledi.
Bu arada bölgenin ötesinde ham petrol yatırımcıları, Venezuela hükümetinin Salı günü muhalefetle bir anlaşma imzalayabileceği Barbados’taki olayları takip edecek. Böyle bir anlaşmanın imzalanması halinde, ABD’nin ülkeye yönelik yaptırımları hafifletmesinin önünü açabilir ve potansiyel olarak petrol ihracatını artırabilir.
