21 Aralık 2022 Çarşamba

TBMM Genel Kurulu’nda görüşülen ekonomiye ilişkin “torba kanun” kapsamında yapılan teklifle Hazine ve Maliye Bakanlığının borçlanma yetkisine 200 milyar lira ilave edilecek. Böylece 293 milyarlık olan borçlanma yetkisi 493 milyar liraya çıkacak. Bazı limanların işletme hakkı verilmesi veya devri yöntemiyle özelleştirilmeleri neticesinde imzalanan 49 yıldan az süreli sözleşme süreleri, 49 yıla kadar uzatılacak.

Ekonomiye ilişkin “torba kanun” teklifi TBMM Genel Kurulunda görüşülmeye devam etti.

Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifinin birinci bölümünde yer alan 7 maddesi kabul edildi.

Teklifle, Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunu’na geçici madde eklendi.

Buna göre Hazine ve Maliye Bakanlığının borçlanma yetkisine 200 milyar lira ilave edilecek. Böylece 293 milyarlık olan borçlanma yetkisi 493 milyar liraya çıkıyor.

Teklifle Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi ve Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğüne ait bazı limanların işletme hakkı verilmesi veya devri yöntemiyle özelleştirilmeleri neticesinde imzalanan 49 yıldan az süreli sözleşme süreleri, 49 yıla kadar uzatılacak.

Mali yükümlülük eksiksiz yerine getirilecek

Ek sözleşme imzalanabilmesi için işletmeci şirketlerin işletme hakkını doğuran sözleşmeden kaynaklanan tüm mali yükümlülüklerini eksiksiz yerine getirmiş olmaları ve işletme hakkını doğuran sözleşmeden kaynaklı açılmış davalardan feragat etmeleri gerekecek.

Ayrıca işletmeci şirketler özelleştirme sözleşmelerinde yer alan yatırım şartına ilave olarak ek sözleşme bedelinin yüzde 10’u oranında limancılık faaliyetleri ile ilgili yatırım yapmak ve bu yatırımları ek sözleşmelerin imza tarihinden itibaren 5 yıl içinde gerçekleştirmek zorunda olacak. Süre sonunda işletmeci şirketlerin yatırımın gerçekleştirildiğine dair rapor ve bu durumu tevsik eden bilgi ve belgeleri ilgisine göre Türkiye Denizcilik İşletmeleri Anonim Şirketi veya Devlet Demir Yolları İşletmesi Genel Müdürlüğüne kontrol edilmek üzere sunmaları şart olacak.

İlgili kuruluşça yapılan denetimde bahse konu yatırım zorunluluğunun yerine getirilmemiş olduğunun tespit edilmesi halinde ek sözleşme feshedilmiş sayılacak. Bu durumda işletmeci şirkete ek sözleşme gereği ödenen bedeller de dahil herhangi bir bedel iadesi yapılmayacak.

Maddenin gerekçesinde, “Liman yatırımcılarının gerekli olan yatırımları zamanında yapabilmesi, ülkemizin lojistik ve turizm sektörüne paralel olarak rekabet gücünün korunması, böylelikle kamu yararının sağlanması amaçlanmaktadır. Ana sözleşmelerinde işletme hakkı sürelerinin uzatılması hariç herhangi bir değişiklik yapılmaksızın sadece ek sözleşme bedelleri; adil, şeffaf, kontrol edilip denetlenebilir bir şekilde tüm yatırımcılar için aynı koşullar çerçevesinde belirlenerek ek sözleşmeler imzalanacak ve süre uzatımları yürürlüğe girecektir.” ifadelerine yer verildi.

BOTAŞ’ın bütün vergi borçları silinecek

Düzenlemeye göre, BOTAŞ’ın ödenmemiş her türlü vergi, fon ve paylar ile idari para cezaları, bunlara bağlı gecikme zammı ve gecikme faizlerinden oluşan borçları, Hazineden görevlendirme bedeli alacaklarına karşılık mahsup edilerek silinecek.

İş Kanunu’nda yapılan değişiklikle, petrol sektöründeki araştırma, arama ve sondaj faaliyetlerinde işçilerin gece çalışması yapılabilmesine yönelik düzenleme yapılıyor.

Kamu üniversitesi sağlık hizmeti sunucularının, hizmetin ifasında mali güçlükler yaşamamaları ve sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği bakımından, söz konusu sağlık hizmeti sunucularının finansal yeterliliğine katkı sağlanması ile önceki yıllara ait incelemeler sonucu cari yılda parasal bir kesintiye uğramamasına yönelik düzenleme yapılıyor.

1 Ocak 2013’ten önce, Türkiye’de oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler; başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar ile Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan kişiler ile ana ve babası olmayan Türk vatandaşlarından 18 yaşını doldurmamış çocukların genel sağlık sigortası primleri ile gecikme cezası ve gecikme zammı gibi feri alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek.

“Toplayıcı” ve “Toplayıcılık” tanımı

Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı’nda yer verilen hedeflerle uyumlu olarak Elektrik Piyasası Kanunu’nda yapılan değişiklikle, “toplayıcı” ve “toplayıcılık” tanımı yapılıyor.

Buna göre, “toplayıcı”, “Bir veya birden fazla şebeke kullanıcısı ile söz konusu şebeke kullanıcıları adına elektrik piyasasında toplayıcılık faaliyeti yürütmek üzere anlaşma imzalamış olan toplayıcı lisansı veya tedarik lisansı sahibi tüzel kişiyi”; “toplayıcılık” ise “Toplayıcı tarafından bir veya birden fazla şebeke kullanıcısının tüketim veya üretimlerinin birleştirilerek işletilmesi kapsamında gerçekleştirilen piyasa faaliyetini” ifade edecek.

Meclis Başkanvekili Süreyya Sadi Bilgiç, teklifin birinci bölümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından birleşime ara verdi.

Bilgiç, aranın ardından, komisyonun yerinde olmaması üzerine, birleşimi yarın saat 14.00’te toplanmak üzere kapattı.

(Kaynak: BloombergHT.com )

21 Aralık 2022 Çarşamba

ABD’de ikinci el konut satışları, yüksek mortgage (konut kredisi) faiz oranlarının etkisiyle Kasım’da aylık yüzde 7,7 azalarak art arda 10’uncu ay düşüş kaydetti.

National Association of Realtors (NAR), Kasım ayına ilişkin ikinci el konut satış verilerini açıkladı.

Buna göre, ülkede ikinci el konut satışları, Kasım’da mevsim etkilerinden arındırılmış olarak aylık bazda yüzde 7,7 azalarak 4,09 milyona geriledi.

Düşüşünü 10’uncu aya taşıyan ikinci el konut satışlarının 4,2 milyon seviyesinde gerçekleşmesi öngörülüyordu.

Mayıs 2020’den bu yana en düşük seviyeye inen ikinci el konut satışları, Ekim’de de yüzde 5,9 azalışla 4,43 milyona inmişti.

Ülkede ikinci el konut satışları, Kasım’da geçen yılın aynı ayına göre ise yüzde 35,4 azaldı.

Fiyatlar arttı

ABD’de ikinci el piyasasında medyan konut fiyatları ise Kasım’da yıllık bazda yüzde 3,5 artarak 370 bin 700 dolara yükseldi.

Açıklamada görüşlerine yer verilen NAR Başekonomisti Lawrence Yun, mortgage faiz oranlarındaki hızlı artışın konut satışlarındaki düşüşte etkili olduğunu belirtti.

Mevcut konut stokunun da tarihi düşük seviyelere yakın kalmaya devam ettiğine dikkati çeken Yun, art arda beş haftadır mortgage faiz oranlarında görülen düşüş nedeniyle piyasada çözülmenin olabileceğini ifade etti.

Mortgage başvuruları son hafta arttı

Öte yandan, Mortgage Bankalar Birliği (MBA) verilerine göre, mortgage başvuruları geçen hafta bir önceki haftaya kıyasla yüzde 0,9 arttı.

ABD’de 30 yıl vadeli mortgage için ortalama faiz ise yüzde 6,42’den yüzde 6,34’e inerek, Eylül ayından bu yana en düşük seviyeye geriledi.

Ülkede 30 yıl vadeli mortgage için ortalama faiz oranı, Ekim sonunda yüzde 7’yi aşarak, 2001’den bu yana kaydedilen en yüksek seviyeye ulaşmıştı.

(Kaynak: BloombergHT.com )

21 Aralık 2022 Çarşamba

Merkezi Almanya’da bulunan pazar araştırma şirketi GfK, gelecek aya yönelik Tüketici Güven Endeksi sonuçlarını açıkladı.

Almanya’da Tüketici Güven Endeksi, enerji krizi ve yüksek fiyatlara rağmen ocak ayı için 2,3 puan artarak eksi 37,8’e yükseldi.

Açıklamada, kasımda revize edilerek bu ay için eksi 40,1 puan olarak ölçülen Tüketici Güven Endeksi’nin, Ocak ayı için 2,3 puanlık artışla eksi 37,8 puana çıktığı belirtildi. Piyasa beklentisi de endeksin eksi 38 puana yükselmesi yönündeydi.

Tüketici Güveni iyileşme gösterse de hala düşük bir noktada bulunuyor. Söz konusu güven Ekim’de eksi 42,8 ile on yılın en düşük seviyesine gerilemişti.

Tüketici güveninin eksi de olması, özel tüketimde yıldan yıla düşüş olduğunu gösteriyor.

Bu arada, enerji krizinde 2023 baharında önemli ölçüde daha yüksek ısıtma faturaları beklentisi, bazı tüketicilerin daha fazla tasarruf yapmasına sebep oluyor.

GfK Araştırmacısı Rolf Buerkl, konuya ilişkin değerlendirmesinde, art arda aylık üçüncü kez yükselişle birlikte, tüketici güveni yavaş yavaş çukurdan çıkmaya çalışıyor. Tünelin ucundaki ışık biraz daha parlaklaşıyor” ifadesini kullandı.

Ekonomik toparlanmanın hala sallantılı bir zeminde olduğunu belirten Buerkl, “(Tüketici güveninde) Hafif artışa rağmen alım isteksizliği yüksek. Pandemi, Ukrayna savaşı ve enflasyon gibi çoklu krizlerin neden olduğu belirsizlik hala yüksek.” dedi.

(Kaynak: BloombergHT.com )

21 Aralık 2022 Çarşamba

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), yurt dışına para transferinde eksik bilgi ve belge raporlayan bankalardan 2 Ocak 2023 itibarıyla tespite konu ödemenin yüzde 5’i kadar ek ücret alacak.

TCMB’den bankalara gönderilen yazıda, bankaların EFT, havale ve SWIFT işlemleri bildirimlerine ilişkin uyarıda bulunuldu.

Daha önce yurt içinden yurt dışına yapılan transferlerde havale ve EFT işlemlerinde yer alan ödeme kategorisi detayının katılımcılar tarafından doldurulmasının talep edildiği aktarılan yazıda, ayrıca eksik veya hatalı uygulamaların giderilmemesi durumunda gerekli aksiyonların alınacağının bildirildiği vurgulandı.

Yazıda, bazı bankalarca TCMB’nin söz konusu talimatlarına uygun raporlama yapılmadığının tespit edildiği belirtilerek, şunlar kaydedildi:

“Ödemeler alanında şeffaflığı arttırmak amacıyla ödeme kategorisi detayı gibi bazı alanları eksik raporlayan, hatalı raporlama yapan ve/veya TL ve yabancı para ödemeleri gerekli belgelerle tevsik edemeyen (ithalat ödemesinde ilgili ithalat belgesinin sunulmaması, kredi ödemesi, menkul kıymet işlemleri gibi) bankalardan 2 Ocak 2023 tarihi itibarıyla tespite konu ödemenin yüzde 5’i kadar ek ücret alınacaktır.”

SWIFT veri deseninde de güncelleme yapıldığı ifade edilen yazıda, güncellenen veri desenine ilişkin testlerin 26 Aralık’ta gerçekleştirilebileceğini, bu uygulama doğrultusundaki raporlamaya ise 2 Ocak 2023 itibarıyla başlanacağı bilgisi verildi.

TCMB’nin söz konusu adımlarının, yurt dışına para transferlerinde şeffaflığı güçlendireceği belirtiliyor.

(Kaynak: BloombergHT.com )

20 Aralık 2022 Salı

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Verşinin, Birleşmiş Milletler (BM) temsilcileri ile tahıl anlaşmasının ayrıntılarını ve çalışma sürecini ele almak üzere yarın çevrim içi toplantı yapacaklarını duyurdu.

Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Verşinin, Rus basınına Türkiye, Ukrayna, Rusya ve BM arasında yapılan tahıl sevkiyatı anlaşmasıyla ilgili açıklamalarda bulundu.

Rusya ve BM temsilcileri arasında söz konusu anlaşmayla ilgili toplantının yapılacağı bilgisini paylaşan Verşinin, “Yarın video konferansımız var. Sonra da yüz yüze görüşeceğiz. Yüz yüze görüşme, büyük ihtimal Ocak ayında gerçekleşebilir. Bu tür görüşmelere devam edeceğiz” ifadesini kullandı.

Verşinin, toplantıya BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) Genel Sekreteri Rebeca Grynspan ile BM İnsani İşlerden Sorumlu Genel Sekreter Yardımcısı Martin Griffiths’in de katılacağını aktararak şunları kaydetti:

“Yükümlükler yerine getirilmeli”

“Elbette anlaşmanın ayrıntılarını ve çalışma sürecini ele alacağız. BM temsilcilerini olabildiğince enerjik ve verimli şekilde çalışmaya zorlayacağız. BM’nin bu anlaşmada yer alan Rus tarım ürünlerinin dünya pazarlarına engelsiz erişimi ile ilgili yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekiyor.”

Türkiye ile Rusya arasında siyasi istişareler, Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Sedat Önal ve Verşinin başkanlığındaki heyetler arasında 8-9 Aralık’ta İstanbul’da yapılmıştı. Toplantıda, tahıl anlaşması da ele alınmıştı.

Türkiye, Ukrayna, Rusya ve Birleşmiş Milletler (BM) arasında 22 Temmuz’da İstanbul’da tahıl sevkiyat anlaşması yapılmıştı.

(Kaynak: BloombergHT.com )

20 Aralık 2022 Salı

ABD’de konut başlangıçları yüksek enflasyonun alım gücünü düşürmesi ve talepteki azalmayla Kasım’da düşüşünü sürdürdü.

ABD’de konut başlangıçları düşüşünü sürdürdü.

Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre konut başlangıçları geçen ay yüzde 0,5 düşerek yıllıklandırılmış bazda 1,43 milyon oldu.

Gelecek aylardaki konut başlangıçları için ipucu sağlayan inşaat izinleri de yüzde 11,2 azalarak 1,34 milyon adet oldu.

Konut kredi faizlerindeki yükseliş bu sene talebin azalmasına neden oldu. Faizler zirveden inse de faiz oranları geçen senenin hala 2 misli üzerinde.

Fed’in gelecek sene de faiz artırımlarını sürdüreceği beklentisiyle konut piyasasında gelecek sene de toparlanma öngörülmüyor.

(Kaynak: BloombergHT.com )

20 Aralık 2022 Salı

ABD’de enflasyon fiyatlamaları KR & Co.’dan Henry McVey yatırımcıların 2023’te portföylerine makul oranlarda riskli varlık eklemeye başlaması gerektiğini söyledi.

ABD’de enflasyon fiyatlamaları KR & Co.’dan Henry McVey‘e göre, ABD’de enflasyonun tepe seviyesine ulaşmış ve durgunluk korkularının “daha az endişe verici” olması nedeniyle yatırımcılar 2023’te portföylerine makul oranlarda riskli varlık eklemeye başlamalılar.

Bloomberg’in sorularını yanıtlayan McVey, yeni tahvil ihracı ve birincil halka arzların 2009’dan bu yana en düşük seviyelerde olmasına işaret etti ve bu yıl hisse senetlerinde ve yüksek getirili tahvillerde yaşanan keskin düşüşlerin ardından portföylere yeniden risk eklemeye başlamanın tam zamanı olduğunu belirtti.

2023 ABD enflasyon tahminini yüzde 4,8’den yüzde 3,9’a düşüren KKR, nominal GSYH büyümesinin 2022’deki yüzde 10’dan yüzde 4’e yavaşlamasını bekliyor.

Kurum, ABD’de şirket karlarının 2024’te toparlanmadan önce gelecek yıl düşeceğini ve ABD dolarının değer kaybedeceğini öngörüyor. Diğer taraftan BlackRock stratejistlerine göre, enflasyonda keskin bir yavaşlama olacağı beklentisiyle pozisyon almaya başlayan yatırımcıları büyük bir hayal kırıklığı bekliyor.

Kurumun baş sabit getiri stratejisti Scott Thiel, ABD enflasyonunun 2023’ün sonuna doğru sadece yüzde 3,50’ye düşeceğini tahmin ediyor. Bu oran, yüzde 2,38 seviyesindeki bir yıllık TÜFE swapları ve 10 yıllık enflasyona endeksli tahvillerinin getirisi ile aynı vadeli Hazine tahvillerinin getirisi arasındaki farkı ölçen başabaş seviyesi olan yüzde 2,14’ün oldukça üzerinde. Thiel, “TÜFE rakamlarında oynaklık, piyasanın beklemesi gereken bir şey” dedi.

(Kaynak: BloombergHT.com )

20 Aralık 2022 Salı

Japonya Merkez Bankası (BOJ) 10 yıl vadeli Japon devlet tahvili için getiri bandını 25 baz puandan 50 baz puana yükseltti.

Japonya Merkez Bankası (BOJ) Başkanı Haruhiko Kuroda, sürpriz bir kararla bankanın getiri eğrisi kontrol programında değişikliğe gitti.

Karara göre BOJ artık 10 yıllık Japon tahvil getirilerinin yüzde 0,25 yerine yaklaşık yüzde 0,5’e kadar yükselmesine izin verecek.

Böylece 10 yıllık tahvil getirisinin daha geniş bir bant aralığında işlem görmesinin önü açılmış oldu. Bankadan yapılan yazılı açıklamada, kararın parasal gevşeme politikasının sürdürülebilirliğini artıracağı belirtildi.

Banka gerçekleştirdiği toplantıda eksi yüzde 0,1 seviyesindeki politika denge faizinde ya da yüzde 0 seviyesindeki 10 yıllık getiri hedefinde ise değişikliğe gitmedi. BOJ tahvil alımlarını ise kayda değer bir artışla aylık bazda 9 trilyon yene (67,5 milyar dolar) çıkartacağını duyurdu.

Bu rakam daha önce aylık 7,3 trilyon yen olarak duyurulmuştu.

Bloomberg anketine katılan 47 ekonomistin tamamı politikada değişikliğe gidilmeyeceğini öngörmüş, ancak bankanın tahvil piyasasının işlevselliğini artırmak için daha fazlasını yapması gerektiği görüşünü dile getirmişti.

BOJ’un 10 yıllık getiri tavanına bugüne kadar kararlı şekilde sadık kalması, dolaylı olarak dünya çapında borçlanma maliyetlerini düşük tutmaya yardımcı olan bir çıpa görevi görüyordu. Kararın ardında finansal piyasalarda hareketlilik yaşanırken, BOJ neredeyse tüm vadelerde sınırsız tahvil alımları yapmaya başladı.

(Kaynak: BloombergHT.com )

20 Aralık 2022 Salı

Dünya Bankası, Çin ekonomisinin 2023 yılı büyüme tahminini düşürdü

Dünya Bankası, Çin ekonomisine ilişkin büyüme beklentisini 2023 yılı için yüzde 4,5’ten yüzde 4,3’e indirdi.

Bankadan yapılan açıklamada, iç ve dış koşulların Çin’de ekonomik görünümün zayıflamasına neden olduğu aktarıldı.

Çin’deki ekonomik faaliyetin salgındaki iniş ve çıkışları takip etmeye devam ettiği belirtilen açıklamada, salgın ve büyüme hızındaki yavaşlamayı düzensiz toparlanmanın izlediği kaydedildi.

Açıklamada, Çin ekonomisinin bu yıl yüzde 2,7 ve gelecek yıl yüzde 4,3 büyümesinin beklendiği bildirildi.

Dünya Bankası, eylül ayında açıkladığı tahminlerinde, Çin ekonomisinin bu yıl yüzde 2,8 ve gelecek yıl yüzde 4,5 büyüyeceğini tahmin etmişti.

Çin’in ekonomik büyüme görünümünün salgının belirsiz gidişatından kaynaklanan önemli risklere maruz kaldığı belirtilen açıklamada, gayrimenkul sektöründeki devam eden stresin ise daha geniş makroekonomik ve finansal etkilere sahip olabileceği aktarıldı.

Açıklamada, iklim değişikliğine bağlı risklerin de arttığına işaret edilerek, ülke dışında ise risklerin son derece belirsiz küresel ekonomik büyüme beklentilerinden, finansal koşulların beklenenden fazla sıkılaşmasından ve artan jeopolitik gerilimlerden kaynaklandığı ifade edildi.

Artan genç işsizlik oranlarının başka bir acil zorluğun ortaya çıktığını gösterdiği belirtilen açıklamada, istihdam sübvansiyonları ve kamu iş programlarının gençlerin istihdamına kısa vadeli destek sağladığı kaydedildi.

Açıklamada, kısa vadeli önlemlerin gençlerin becerilerini güçlendirmek, iş gücü piyasası hareketliliğini geliştirmek, bilgi asimetrilerini ele almak ve iş gücü piyasası istatistiklerini güçlendirmek için yapısal önlemlerle tamamlanabileceği anlatıldı.

(Kaynak: BloombergHT.com )

20 Aralık 2022 Salı

Asya-Pasifik’teki piyasalar, Japonya Merkez Bankası’nın ultra düşük gösterge faiz oranlarını sabit tutarken verim eğrisi kontrol tolerans aralığını değiştirmesiyle çoğunlukla düşükten işlem gördü.

Japon yeni, karardan kısa bir süre sonra dolar karşısında yüzde 3 güçlendi ve en son 133.67 seviyesindeydi. Nikkei 225’e bağlı vadeli işlemler sabah seansını yüzde 0,29 artışla kapattıktan sonra yüzde 4’ten fazla düştü. Topix ayrıca duyuru öncesinde yüzde 0,4 kazandı.

Güney Kore’de Kospi yüzde 0,12 düştü ve S&P/ASX 200 Avustralya’da da yüzde 0,67 daha düşük işlem gördü.

Hong Kong’un Hang Seng endeksi, teknoloji ve gayrimenkul stoklarının bölgede başı çekmesiyle yüzde 0,52 düştü. Çin anakarasında, Çin Halk Bankası’nın kilit kredi faiz oranlarını sabit tutmasıyla Shenzhen Bileşeni yüzde 0,97 ve Şanghay Bileşik yüzde 0,67 düştü.

ABD’de bir gecede Wall Street hisseleri, yaklaşan bir resesyona ilişkin endişelerin yıl sonu rallisi için iyimserliği gölgede bırakmasıyla art arda dördüncü kayıp gününü işaret ederek düştü.

(Kaynak: BloombergHT.com )