12 Aralık 2022 Pazartesi
Türkiye İstatistik Kurumu Ekim ayına ilişkin işgücü istatistiklerini yayımladı. Buna göre, işsizlik oranı 0,1 puanlık artışla yüzde 10,2’ye yükseldi.
TÜİK verilerine göre 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2022 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre 57 bin kişi artarak 3 milyon 534 bin kişi oldu. İşsizlik oranı ise 0,1 puanlık artış ile yüzde 10,2 seviyesinde gerçekleşti.
İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 8,6 iken kadınlarda yüzde 13,3 olarak tahmin edildi.
İstihdam edilenlerin sayısı Ekim ayında bir önceki aya göre 229 bin kişi artarak 31 milyon 200 bin kişi, istihdam oranı ise 0,3 puanlık artışla yüzde 48,0 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 65,6 iken kadınlarda yüzde 30,8 olarak gerçekleşti.
İşgücü Ekim’de bir önceki aya göre 287 bin kişi artarak 34 milyon 734 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,4 puanlık artarak yüzde 53,5 oldu. İşgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 71,8, kadınlarda yüzde 5,5 oldu.
Genç nüfusta işsizlik arttı
15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 1,8 puanlık artış ile yüzde 21,9 oldu. Bu yaş grubunda işsizlik oranı; erkeklerde yüzde 18,2, kadınlarda ise yüzde 28,6 olarak tahmin edildi.
Atıl işgücü oranı değişmedi
Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı 2022 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre değişim göstermeyerek yüzde 20,3 oldu. Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 14,2 iken potansiyel işgücü ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 16,6 oldu.
Haftalık ortalama fiili çalışma süresi 44,3 saat
İstihdam edilenlerden referans döneminde işbaşında olanların, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış haftalık ortalama fiili çalışma süresi 2022 yılı Ekim ayında bir önceki aya göre 0,3 saat artarak 44,3 saat olarak gerçekleşti.
12 Aralık 2022 Pazartesi
ABD Temsilciler Meclisi, 858 milyar dolarlık 2023 yılı Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa tasarısını (NDAA) 350 evet, 80 hayır oyu ile kabul etti. Bu hafta içinde Senato’da tasarının görüşülerek onaylanması bekleniyor.
ALİ ÇINAR/CİNER MEDYA GRUBU ABD TEMSİLCİSİ
2027’ye kadar Tayvan’a 10 milyar dolarlık askeri yardım dışında, Ukrayna’ya 800 milyon dolarlık askeri desteğin içerildiği tasarı, Amerikan tarihinin en pahalı bütçesi olarak nitelendiriliyor. Amerikan askerlerinin maaşlarının yüzde 4,6 artırılması ve Pentagon’un taktik olmayan araç filolarını sıfır emisyonlu araçlara dönüştürmesini zorunlu kılmayı da içeren geniş kapsamlı tasarı, üst düzey yetkilendirme seviyesini ABD Başkanı için 45 milyar dolar daha fazla artırıyor.
Aynı şekilde, ABD Savunma Bakanlığı için 816,7 milyar dolar yetki veren yasa, ulusal güvenlik programları için 30,3 milyar doların Enerji Bakanlığı’na kaynak olarak verilmesi de kararlaştırıldı.
Cumhuriyetçi Parti ile Demokrat Parti arasında bilhassa Amerikan ordusunda zorunlu Kovid aşısının kaldırılması için de ciddi pazarlıklar olduğu belirtiliyor ve bu pazarlıkların Senato’da devam etmesi bekleniyor.
ABD, 2023’te YPG-PKK’ya desteğe devam edecek
Ulusal Savunma Yetkilendirme Yasa tasarısında, PKK/YPG’nin de faydalanacağı IŞİD ile mücadele kaynağında Irak ve Suriye toplamında 487 milyar dolar ayrılmış durumda. Bu kaynağın 322 milyon doları Irak, 165 milyar doları Suriye’de IŞİD ile mücadele eden gruplara verilmesi onaylanırken, bilhassa Suriye’de ABD’nin müttefiki YPG-PKK’ya eğit-donat kategorisi altında maddi destek verdiği görülüyor. Ancak, Irak kısmından 35 milyon 811 bin dolar, Suriye kısmından ise 18 milyon 368 bin dolar kesinti yapıldığı da dikkatlerden kaçmadı.
Aleyhte Türkiye maddesi yok
18 Temsilciler Meclisi üyesinin geçen Temmuz ayındaki girişimiyle Türkiye’ye 2 şart ile F16 verilmesi önerisi ve alt kanatta kabul edilmesiyle başlayan süreç geçen hafta son buldu. Konferans komitesi, Türkiye aleyhine böyle bir şartın yasa tasarısına konmasını kabul etmedi ve Türk diplomasisi için büyük bir başarı olduğu dile getirildi.
Fed kararı öncesi patika hakkında yatırımcılarla Fed üyelerinin mesajları arasındaki makas açılıyor. Piyasalarda faiz kararlarının damga vuracağı hafta öncesi risk iştahı düşük.
Bu hafta Fed ile birlikte Avrupa Merkez Bankası ve İngiltere Merkez Bankası da faiz kararları açıklayacak.
Yatırımcıların beklenen faiz artışlarına odaklanmasıyla dolar haftaya güçlü başlarken hisse senetleri ise geriliyor. Dolar 10 gelişmiş ülke para biriminin tamamına karşı gerilerken Bloomberg Dolar Endeksi haftaya %0,2 yükselişle 1.266 puandan başlıyor.
ABD hisse endeksleri Cuma günü seans sonuna doğru gelen satışlarla günü ekside kapatmıştı. Dow Jones, Eylül ayından sonra en kötü haftalık performansını göstermişti. ABD hisse vadelileri bu sabah bir parça daha gerileyerek kaybın süreceğine işaret ediyor.
Asya Pasifik de düşük risk iştahı sebebiyle geriliyor. MSCI Asya Pasifik endeksi iki günlük yükselişin ardından haftaya düşüşle başladı. Hong Kong Hang Seng endeksinde yüzde 2’ye yakın düşüş dikkat çekiyor.
ABD 10 yıllık tahvil getirisi bir baz puan düşüşle %3,57 seviyesinde. Fed öncesi spot altın haftaya düşüşle başlıyor.
Fed’in faiz patikasına yönelik tartışmalar
Bu hafta Çarşamba günü Amerikan Merkez Bankası Fed yılın son faiz kararını açıklayacak.
Fed üyeleri öncesinde salı günü ABD Kasım tüketici enflasyonu verilerini görecek. Kısa vadede Fed’in patikasının nasıl seyredeceği konusunda Fed üyeleri ve yatırımcılar arasında konsensus var. Aralık ayında 50 baz puanla birlikte ocakta da benzer bir hamlenin gelmesi bekleniyor. Ancak ayrışma, zirve faizde ne kadar kalınacağı konusunda başlıyor.
Fed Başkanı Jerome Powell 30 Kasım’da gerçekleştirdiği konuşmada Fed faizlerinin “bir süre kısıtlayıcı seviyelerde kalacağını” belirtmişti. Wall Street tahminlerine göre bu süre o kadar uzun olmayailir. Birçok analist 2023’te ılımlı bir resesyon sonucu Fed’in ilgisini enflasyon yerine işsizlik oranına çevireceğini tahmin ederek 2023 bitmeden bir faiz indiriminin geleceğini tahmin ediyor. Swap piyasaları mevcut durumda Mayıs-Haziran dönemi gibi faizlerin %5 altına çekileceğini ve kasım civarında ise toplamda 100 baz puanlık faiz indirimi yapılacağını fiyatlıyor.
Tarihsel olarak ise zirve faizden ortalama 11 ay sonra ilk Fed faiz indirimi gelmiş durumda. Brean Capital LLC Danışmanı Conrad DeQuadros “Fed politika faiz seviyesinin zirvesinde bir süre kalacağı mesajını veriyor. Ancak piyasalar bu mesajı ısrarlı bir şekilde almıyor. Enflasyonun bir faiz indirimini gerektirecek şekilde aşağı ineceği görüşü çok iyimser” değerlendirmesini yaptı.
