01 Ocak 2023 Pazar
Emlak vergisi, özel iletişim vergisi oranları, motorlu taşıtlar vergisi oranları Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı. 2023 yılında harç ücretleri yeniden değerleme oranı olan yüzde 122,93 oranında artırıldı. Özel iletişim vergisi yüzde 122.93 oranında artırılırken emlak vergisi ücretleri yeniden değerleme oranının yarısı kadar yüzde 61.47 olarak uygulanacak.
2023’te bazı vergi ve harç tutarlarında yapılacak artış oranları Resmi Gazete’nin mükerrer sayısında yayımlandı.
Buna göre, imalat sanayisinde kullanılmak üzere yapılan yeni makine ve teçhizat teslimlerindeki katma değer vergisi (KDV) istisnasının uygulanma süresi 31 Aralık 2024’e kadar uzatıldı. İndirimli orana tabi işlemler nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV tutarının iade konusu yapılamayacak kısmıyla ilgili sınır, 2023 yılı için 57 bin 300 lira olarak belirlendi.
– Veraset, intikal ve çevre vergisi
Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliğine göre, gelecek yıl evlatlıklar dahil, füruğ ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinde 1 milyon 15 bin 747 lira (füruğ bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde 2 milyon 32 bin 742 lira), ivazsız suretle meydana gelen intikaller, para ve mal üzerine düzenlenen yarışma ve çekilişler ile Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunda tanımlanan şans oyunlarında kazanılan ikramiyelerde de 7 bin 703 lira istisna tutarı dikkate alınacak.
Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliğine göre, konutlara ait çevre temizlik vergisi, su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle metreküp başına büyükşehir belediyelerinde 1,5 lira, diğer belediyelerde 1,10 lira olarak hesaplanacak.
– Damga ve emlak vergisi
Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliğine göre, her bir kağıttan alınacak damga vergisine ilişkin üst sınır 10 milyon 732 bin 371,80 lira oldu. Yıllık gelir vergisi beyannamelerindeki damga vergisi 294,90 lira, kurumlar vergisi beyannamesinde 393,90 lira, katma değer vergisi beyannamesinde 194,60 lira olacak.
Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliğine göre, mükelleflerin bina, arsa ve arazilerinin 2023 yılı vergi değerleri, 2022 yılı vergi değerlerinin, bu yıla ait yeniden değerleme oranının yarısı olan (yüzde 122,93) yüzde 61,465 oranında artırılarak hesaplanacak.
– Pasaport ve sürücü belgeleri
Harçlar Kanunu Genel Tebliği’ne göre, yeni yılda 6 aya kadar pasaportlar için harç tutarı 689,70 lira, 1 yıl süreli olanlar için 1008,30 lira, 2 yıl süreli olanlar için 1646,10 lira, 3 yıl süreliler için 2 bin 338,50 lira ve 3 yıldan fazla süreli olanlar için 3 bin 295,50 lira olacak. 2023’te A sınıfı sürücü belgesi harcı 825,70 lira olarak belirlenirken, bu tutar B sınıfı sürücü belgesi harçlarında 2 bin 489,90 lira olarak uygulanacak.
Harçlar Kanunu Genel Tebliği’ne göre, Türkiye Cumhuriyeti muvazzaf ve fahri Konsolosluklarının yapacağı işlemlerden alınacak harç miktarlarının hesaplanmasına esas olacak döviz kuru “1 ABD Doları=18,77 TL” olarak yeniden belirlendi.
Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında, 1 Ocak 2023’ten itibaren geçerli olacak had ve tutarlar, yüzde 122,93 yeniden değerleme oranında artırıldı.
30 Aralık 2022 Cuma
2022 yılında ilk 11 ayda 2,1 trilyon liralık vergi gelirine ulaşılırken kurumlar vergisi yüzde 185,1’le geçen yıla göre en çok tahsilat artışı yaşanan vergi kalemi oldu. Dahilde alınan KDV’de ise ilk 11 ayda 522,4 milyar lirayla en yüksek tahsilat tutarı gerçekleşti. Bütçe kaygılarının arttığı 2022’de vergi gelirleri artarken otomotivde ÖTV matrahından, enflasyon muhasebesine kadar bu alandaki düzenlemeler yıl boyunca gündemde kaldı.
2022 yılında makro ihtiyati tedbirler kapsamında enflasyonu frenlemeyi ve bütçe dengelerini korumayı hedefleyen vergi düzenlemeleri dikkat çekti.
Yıl boyunca öne çıkan vergi kararlarını anlatmadan önce bu yılın vergide tahsilat peformansına değinelim.
En son açıklanan verilere göre ilk 11 ayda toplam vergi geliri 2 trilyon 147 milyar lira gerçekleşirken bu oran geçen yıla göre yüzde 103,8’lik artışı ifade ediyor.
Ocak-Kasım dönemine göre tahsilatı oranı en fazla artan kurumlar vergisi olurken, bu vergide yüzde 185,1 artışla 498,7 milyar liralık tahsilat gerçekleştirildi.
İlk 11 ayda ithalde alınan KDV yüzde 132,9 artışla 522,4 milyar liraya ulaşarak en yüksek tahsilat tutarına ulaşılan vergi türü oldu.
Bu yıl Özel Tüketim Vergisi’nde yüzde 98,1 artışla 367,3 milyar lira tahsilata ulaşılırken, ÖTV gelirleri içerisinde matrah değişikliği etkisiyle motorlu taşıtlardan alınan ÖTV 138,3 milyar lirayla 120,7’lik yüksek büyüme oranı yakaladı.
Bu yıl aralık ayına kadar gelir vergisinde ise yüzde 59 artışla 314.5 milyar liralık tahsilat gerçekleşti.
İlk 11 ay itibariyle 15 vergi kaleminden 6’sında tahsilat artışı kasım itibariyle yüzde 84,3 gerçekleşen yıllık tüketici enflasyonunun üzerine çıktı. Kurumlar vergisi, ithalde alınan KDV, Özel Tüketim Vergisi, Kambiyo Vergisi, Dijital Hizmet Vergisi ve Gümrük Vergisinde tahsilat oranları TÜİK tüketici enflasyonunu geride bıraktı.
Peki yıl boyunca öne çıkan bazıları tartışma konusu olan vergi düzenlemeleri neler oldu?
Enflasyon muhasebesinin 2023 sonuna ertelenmesi çok tartışıldı
7 Ocak’ta enflasyon muhasebesi uygulanmasına ilişkin tebliğ yayınlandı. Enflasyonun yükselmesi nedeniyle 17 yıl sonra kalıcı olarak vergi mevzuatına konulan amortismana tabi varlıkların yeniden değerlemeye tabi tutulmasına ilişkin düzenlemenin ardından yayınlanan bu tebliğle nasıl uygulandığı anlatıldı. Ancak 14 Ocak’ta enflasyon muhasebesinin geriye dönük de uygulanmak üzere 2023 sonuna ertelenmesini öngören düzenleme yapılınca ilerleyen aylarda enflasyonun kalıcı olması üzerine iş dünyasından öz sermayenin eridiğine dair şikayetler sıkça dile getirildi.
Otomobilde iki kez matrah değişti
2022’nin en çok gündemde vergi düzenlemelerinden biri binek otomobillerde matrah değişikliği oldu. Yüksek enflasyon ve kur artışının sonucu olarak artan fiyatlarla otomobillerin büyük bölümü hızla yüksek vergi dilimine girince ilki 13 Ocak, ikincisi de 24 Kasım’da olmak üzere iki kez matrah artışına gidildi.
Son Karara göre, yüzde 45 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 120 bin liradan 184 bin liraya, yüzde 50 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 150 bin liradan 220 bin liraya, yüzde 60 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 175 bin liradan 250 bin liraya, yüzde 70 ÖTV oranı için esas alınan matrah eşiği 200 bin liradan 280 bin liraya çıkarıldı.
Araç ticaret yapanlara 30 milyon lira şartı
21 Ekim’de otomotivde sık fiyat artışlarının ticari rant alanı haline gelmesini engellemek amacıyla motorlu araç ticareti yapan mükelleflerin faaliyetlerini yerine getirirken sebep olabilecekleri vergisel kayıpları karşılamak amacıyla 30 milyon TL teminat yükümlülüğü getirildi. Bu yükümlülüğe uymayanlara özel usulsüzlük cezası kesilecek.
Kira artışına yüzde yüzde 25 sınırı
Ocak ayından sonra giderek hızlanan kira artışları üzerine 11 Haziran’da konut kiralarında, kira artış oranının en fazla %25 olmasını düzenleyen 7409 Sayılı “Avukatlık Kanunu ile Türk Borçlar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” yayımlandı. Sınırlama Haziran 2023 sonuna kadar geçerli olacak.
İlk kademeli vergi uygulanan varlık barışı
6’ncı Varlık Barışı düzenlemesi 1 Temmuz’da yasalaştı. 30 Haziran’da başvuru süresi sona eren 5’nci Varlık Barışı sıfır vergi ile uygulanırken 31 Mart 2023’e kadar yapılabilecek yeni varlık barışı düzenlemesinde, yurt dışı başvurularda yüzde 1-3 arasında kademeli vergi kesilecek. Yurt içinde ise vergi yüzde 3 olacak.
Ücrette gelir vergi matrahları yeniden değerlemeye yakın oranda yükseltildi
Ücret gelirlerinin vergilendirilmesi de 2022’de gündeme gelen başlıklardan biri oldu. 27 Ekim’de ücret gelirlerinin vergilendirilmesine yönelik tebliğde düzenleme yapıldı. Buna göre, hizmet erbabının aynı takvim yılı içinde işveren değişikliği yaptığı durumlarda, talep etmesi ve işverenin de kabul etmesi halinde, yeni işverenin eski işverendeki gelir vergisi matrahını dikkate alarak kümülatif matrah üzerinden tevkifat yapılabilmesine imkan tanındı.
Ücretlerin vergilendirilmesi yüksek vergi dilimine bu yıl daha erken girilmesi nedeniyle gelir kaybı yaşanması üzerine sıkça gündeme geldi. Ücret gelirlerine ilişkin vergi matrahı düzenlemesi beklenirken, 2023 için yüzde 122,9’luk yeniden değerleme oranı yüzde 4-5 altında olmak üzere ücrette matrah limitlerine yansıtıldı.
30 Aralık’ta yapılan açıklamayla gelir vergisi tarifesinin ilk dilimi 32 bin liradan 70 bin liraya, ikinci dilimi 70 bin liradan 150 bin liraya, üçüncü dilim 250 bin liradan 550 bin liraya, dördüncü dilimi ise 880 bin liradan 1,9 milyon liraya yükseltildi.
Sosyal içerik üretenlere vergi sınırı 880 bin lira
Kamuoyunda “YouTuber vergilemesi” olarak adlandırılan sosyal içerik üreticiliğiyle mobil cihazlar için uygulama geliştiriciliğinden elde edilen kazançların istisna edilmesi uygulamasının esasları 12 Ocak’taki düzenlemeyle belirlendi. Buna göre, banka hesabına yatırılan stopaj öncesi tutar 2022’de 880 bin lirayı aşmadığı sürece gelir vergisi beyannamesi verilmeyecek.
İstanbul Finans Merkezi teşvik ve istisnaları yayımlandı
İstanbul Finans Merkezi Kanunu 28 Haziran’da Resmi Gazete’de yayınlandı. Kanunla, İstanbul Finans Merkezi alanını, İstanbul Finans Merkezinin yönetilmesi ve işletilmesine dair hükümler, İstanbul Finans Merkezinde gerçekleştirilen faaliyetler ve bu faaliyetlere dair teşvik, indirim, istisna ve muafiyetler düzenlendi.
30 Aralık 2022 Cuma
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 2023 yılına ilişkin para ve kur politikasının ana hatlarını ortaya koyan çerçeve metnini yayımladı. Daha önce ‘Para ve Kur Politikası’ başlığıyla kamuoyuna açıklanan metinde bu yıl başlığın ‘Para Politikası ve Liralaşma Stratejisi’ olarak değiştirilmesi dikkat çekti.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) önümüzdeki yıl para ve kur politikasının temel çerçevesini ortaya koyan metni yayımladı.
Metinde TCMB’nin bütünleşik politika çerçevesi olan liralaşma stratejisinin güçlendirilerek uygulanmaya devam edileceği ifade edildi.
Enflasyon hedeflemesi rejimi çerçevesinde, hükümet ile birlikte belirlenen orta vadeli
enflasyon hedefinin yüzde 5 olarak korunduğu belirtilirken para politikasının enflasyonu orta vadeli hedefine kademeli olarak yaklaştıracak şekilde oluşturulacağı ifade edildi.
Metinde piyasa faizlerinin politika faizleriyle uyumlu seyretmesi sağlanarak parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini destekleyici politikaların sürdürüleceği belirtildi.
Mevduatta yüzde 60’lık liralaşma hedefi
Liralaşma stratejisi çerçevesinde kapsamında, TCMB 2023 yılının ilk yarısı için mevduatta liralaşma hedefinin yüzde 60 olarak belirlendiğini bildirdi.
Metinde bankaların fonlama, teminat ve kredi kanallarını kullanım imkânlarının liralaşma hedefleri doğrultusunda kalibre edileceği vurgulandı.
TL likidite yönetiminde Açık Piyasa İşlemleri (APİ) kanalıyla yapılan fonlamanın payının kademeli bir şekilde artırılacağı ve APİ’nin fonlamanın temel unsuru haline getirileceği ifade edildi.
Menkul kıymet tesisi uygulaması sürecek
TCMB’nin metninde TL cinsinden sabit getirili menkul kıymet tesisi uygulamasının 2023 yılında da devam edeceği ifade edildi.
TCMB hedefli kredi politikasının makroihtiyati tedbirlerle sürdürüleceğini, zorunlu karşılıklar ile menkul kıymet tesisi uygulamasının parametrelerinde kalibrasyona gidilebileceğini söyledi.
Kredi büyümesinin finansal istikrarla uyumlu seyretmesi ve kredilerin iktisadi faaliyetle buluşması hedefi doğrultusunda politika araçlarının, fiyat istikrarı ile finansal istikrarı destekleyecek şekilde
kullanılacağı ve üretim potansiyelini artıran ve istihdam ile cari dengeye katkı sağlayan hedefli
alanlardaki finansal koşulların destekleneceği belirtildi.
“Dalgalı döviz kuru rejimi sürdürülecek”
TCMB’nin 2023 politika çerçevesini ortaya koyan metinde dalgalı Döviz kuru rejiminin sürdürüleceği ve döviz kurlarının serbest piyasa koşullarında, arz ve talep dengesine göre oluşacağı vurgulandı.
TCMB rezerv kaynaklarının çeşitlendirilmesine ve rezervlerin artırılmasına devam edileceğini de belirtti.
İlk ödemelerin başarılı bir şekilde gerçekleştirildiği dijital Türk lirası ağı ile ilgili olarak da “Dijital
Türk Lirası İşbirliği Platformu, 2023 yılında seçili bankalar ve finansal teknoloji firmalarının
katılımları ile genişletilecek ve geniş katılımlı pilot testlerin gerçekleştirileceği ileri fazlara
geçilecektir” ifadeleri yer aldı.
Swap görüşmeleri vurgusu
TCMB’nin metninde devam eden swap anlaşmalarına ilaveten, diğer ülke merkez bankaları ile swap
anlaşmalarının imzalanmasına yönelik görüşmelere devam edileceği ifade edildi.
Toplantı ve enflasyon raporu tarihleri belli oldu
Metinde 2023 yılına ilişkin Para Politikası Kurulu toplantısı, enflasyon raporu ve finansal istikrar raporu tarihleri de belli oldu.
Buna göre ilgili tarihler şöyle sıralandı:
| PPK toplantıları | Enflasyon raporu | Finansal istikrar raporu |
| 19 Ocak | 26 Ocak | |
| 23 Şubat | ||
| 23 Mart | ||
| 27 Nisan | 11 Mayıs | 18 Mayıs |
| 25 Mayıs | ||
| 22 Haziran | ||
| 20 Temmuz | 27 Temmuz | |
| 24 Ağustos | ||
| 21 Eylül | ||
| 26 Ekim | 2 Kasım | 16 Kasım |
| 23 Kasım | ||
| 21 Aralık |
