29 Ağustos 2023 Salı
Temmuz’da dış ticaret açığı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 14,2 artarak 12,22 milyar dolara yükseldi. 12 aylık açık ise 120 milyar doları aştı.
Türkiye’de Temmuz ayında çift haneli dış ticaret açığı kaydedildi.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre Temmuz’da dış ticaret açığı yıllık yüzde 14,2 artışla 12,22 milyar dolar oldu. Böylelikle 12 aylık dış ticaret açığı 120,71 milyar dolar olarak kaydedildi. 12 aylık dış ticaret açığında Mayıs ayında 122,27 milyar dolarla rekor seviye görülmüştü.
İhracat Temmuz’da bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,3 artarak 20,08 milyar dolar, ithalat yüzde 10,5 artarak 32,3 milyar dolar olarak gerçekleşti. Temmuz ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı 2022 Temmuz ayında yüzde 63,4 iken, 2023 Temmuz ayında yüzde 62,2’ye geriledi.
Ticaret Bakanlığı’nın Temmuz ayı geçici verileri 12,4 milyar dolarlık açığa işaret etmişti.
Enerji-altın hariç açık Temmuz’da 6 milyar dolar
Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ihracat, 2023 Temmuz ayında yüzde 9,9 artarak 18,5 milyar dolara yükseldi. Aynı dönemde enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç ithalat yüzde 24,1 artarak 24,5 milyar dolara çıktı.
Enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç dış ticaret açığı Temmuz ayında 6 milyar 35 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Dış ticaret hacmi yüzde 17,6 artarak 43 milyar dolar olarak gerçekleşti. Söz konusu ayda enerji ve altın hariç ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 75,4 oldu.
7 aylık açık 73 milyar doları aştı
Genel ticaret sistemine göre ihracat 2023 yılı Ocak-Temmuz döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 0,7 azalarak 143,3 milyar dolar, ithalat yüzde 5 artarak 216,8 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Ocak-Temmuz döneminde dış ticaret açığı yüzde 18,1 artarak 62,3 milyar dolardan, 73,6 milyar dolara yükseldi.
İhracatın ithalatı karşılama oranı 2022 Ocak-Temmuz döneminde yüzde 69,8 iken, 2023 yılının aynı döneminde yüzde 66,1’e geriledi.
29 Ağustos 2023 Salı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) kur korumalı mevduat ile ilgili olarak bankalara yeni uygulama talimatı gönderdi. Bankalar için gerçek kişi dönüşüm hesaplarından vadeli TL’ye dönüşüm hedefi yüzde 5’ten yüzde 10’a yükseltildi. Yeni bir adım daha atılarak bankalara yeni açacakları Döviz Dönüşümlü Mevduatları da dönüşüm hedefine sayma imkanı getirildi.
Kur korumalı mevduatları azaltma hedefini Resmi Gazete’de yayımlayan düzenlemeyle ortaya koyan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) bankalara bu enstrümanla ilgili gönderdiği uygulama talimatında detayları belirledi.
Bloomberg HT tarafından görülen talimatta bankalar için gerçek kişi dönüşüm hesaplarından vadeli TL’ye aylık dönüşüm hedefi yüzde 5’ten yüzde 10’a yükseltildi.
KKM’den TL mevduata geçiş için TL mevduatın vadesi en az 32 gün olarak belirlendi. Talimatta katılım bankalarına TL mevduata geçiş hedefi için Nisan 2024’e kadar süre tanındı. Katılım bankalarına bu süreye kadar KKM’de aylık yüzde 25, Döviz dönüşümlü KKM’de yüzde 5 TL mevduat dönüşüm hedefi getirildi. TCMB talimatta TL payı hesaplamasında standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payına bakılacağını ifade etti.
Dönüşüm hesaplarında yüzde 95 yenileme hedefine, gerçek ve tüzel kişi dönüşüm hesaplarının yenilenmesi veya TL’ye geçişi ya da vadesi gelen dönüşüm hesaplarının (gerçek ve tüzel) en fazla yüzde 10’u kadar olmak üzere gerçek kişiler için açılan yeni dönüşüm hesapları ile ulaşılabilecek.
TL payı hesaplamasında standart TL mevduatın toplam mevduat içindeki payına bakılacak. Faiz/kâr payı oranına göre menkul kıymet tesisi uygulamasına ihracat ve yatırım kredilerinde 1,4 kat tek kademe uygulamasına geçilmekte, diğer TL ticari kredilerde 1,8 kat ve ihtiyaç kredilerinde 2 kat olan tek kademe uygulanmasına devam ediliyor.
Döviz Dönüşümlü Mevduatları da dönüşüm hedefine sayma imkanı
TCMB, yeni uygulama talimatı ile bankalardan gelen yüzde 95 dönüşüm hedefine ulaşma güçlüklerini gidermek amacıyla yeni bir adım daha attı.
Bankalara yeni açacakları Döviz Dönüşümlü Mevduatları da dönüşüm hedefine sayma imkanı getirildi.
Böylece bir banka yüzde 95 dönüşüm hedefini tutturabilmek için en az yüzde 75’lik kısmı yenileme yapacak. Kalan 20 puanlık kısmın 10 puanı gerçek kişi hesaplarında TL mevduata dönüşümü ile gerçekleştirilecek.
Kalan 10 puanlık kısım ise istenirse yenileme, istenirse TL mevduata geçiş, istenirse de yeni Döviz Dönüşümlü Mevduat açılımı ile tamamlanabilecek.
Karar geçen hafta açıklanmıştı
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Türk lirası (TL) mevduatları artıracak, KKM’yi azaltacak düzenleme kararını geçen hafta açıklamıştı.
Buna göre döviz mevduatına uygulanan zorunlu karşılık oranları artırıldı.
Vadesiz, ihbarlı ve 1 aya kadar vadeli döviz hesapları için zorunlu karşılık oranı yüzde 29 oldu.
3 ay, 6 ay ve 1 yıla kadar vadeli döviz hesabı zorunlu karşılık oranı yüzde 25 oldu.
1 yıl ve daha uzun vadeli döviz hesabı zorunlu karşılık oranı ise yüzde 19 oldu.
Merkez Bankası, bankaların menkul kıymet tesisi uygulamasında da değişiklik yaptı. Değişikliğe göre, vadesi gelen kur korumalı mevduat hesaplarını standart TL mevduata dönüştürme hedefi getirildi.
Bu konudaki kriterleri tutturamayan bankalar ek menkul kıymet tesisine mecbur olacak.
25 Ağustos 2023 Cuma
Goldman Sachs, Türkiye’de ekonomi yönetiminin son dönemde duyurduğu düzenlemeler ve rekor faiz artışını da kapsayan gelişmeleri değerlendirdiği bir araştırma raporu yayımladı.
Goldman Sachs Türkiye’nin son dönemde yaptığı yeni düzenlemelerin sıkılaştırma politikaları üzerindeki etkisini ve TCMB’nin politika çerçevesini değerlendirdi.
Goldman tarafından yayımlanan araştırma raporunda Türkiye’de para politikası sıkılaştırmasının Mayıs ayında gerçekleşen seçimlerden bu yana istikrarsız bir seyir izlediği ancak bu hafta yayımlanan düzenleyici önlemlerin parasal sıkılaştırma çabalarını güçlendireceğini ve TCMB’nin stratejisi ile ilgili daha net bir çerçeve sunacağı belirtildi.
Merkez Bankası’nın 21 Ağustos’ta yayımladığı düzenlemelerle bankaların TL için rekabetçi mevduat faiz oranları sunmaları konusunda cesaretlendirildiği belirtilen raporda bunu takiben Çarşamba günü TCMB’nin bankalara sukuk satacağına ilişkin duyurunun likiditeyi anlamlı derecede sıkılaştıracak bir hamle olduğu kaydedildi.
Goldman bu durumun, TCMB’nin halihazırda ana borç verme olanağı olan Döviz swap penceresi kapsamındaki borç verme miktarını azaltacağını ve likiditeyi anlamlı düzeyde sıkılaştıracağı görüşünü ifade etti.
Banka alınan önlemlerin TCMB’nin para arzı üzerindeki kontrolünü de güçlendireceğini değerlendirdiğini ve duyurulan sukuk satışlarının bankanın yabancı para swaplarına olan bağlılığını azaltması beklendiğine vurgu yaptı.
Goldman Sachs, TCMB’nin enflasyonu düşürme çabalarının merkezinde faizlerin para talebini istikrara kavuşturacak seviyelere getirmesi gerektiğini vurgulayarak Merkez Bankası’nın finansal kurumları, faiz oranlarını güncellemeleri için teşvik etmesinin anlamlı bir adım olduğunu ifade etti.
Öte yandan böylesi bir adımın sürdürülebilir olmasının, bankaların varlık getirilerini net faiz marjlarını koruyacak kadar artırmalarına bağlı olduğu ancak bankaların mevduat faizlerini artırma konusunda isteksiz olabileceğinin altı çizildi.
Banka, TCMB’nin dönüşüm oranlarına uymamanın maliyetini artırdığını ancak bankaların sermaye tamponlarını korumak zorunda olduğuna dikkat çekti.
Raporda bankaların varlık tarafında kazandığı faizin artırılmasının, kredi faiz oranlarında kalan tavanların kaldırılmasını, TL likiditesinin sıkılaştırılmasını ve repo faizlerinin yükseltilmesini gerektireceği görüşüne yer verilerek beklentilerin oldukça üstünde gerçekleştirilen faiz artış hamlesinin bu yönde atılmış bir adım olduğu ifade edildi.
